به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ با ایجاد تکنولوژی‌های مختلف، روش تربیت کودک با خواندن قصه‌ها کم‌رنگ‌تر از قبل شده است. در حالی که خیلی از روانشناسان بر این باورند که حتی عادات بد کودک مانند پرخاشگری و لجبازی را هم می‌توان به کمک قصه‌گویی درمان کرد. به‌طور کلی قصه‌ها با تاثیر بر دایره لغات کودک، افزایش تمرکز، شخصیت‌پردازی، قدرت ابتکار و خلاقیت، افزایش تمرکز و... می‌توانند ویژگی‌های اخلاقی مانند همدلی، گفتگوی خوب و رشد و پرورش کودک را تحت‌تاثیر قرار دهند. در این مقاله همراه ما باشید تا با نقش قصه‌ها در تربیت فرزند آشنا شوید.
قصه‌ها چه نقشی در تربیت کودکان دارند؟
اغلب والدین سعی دارند با سوق دادن فرزند خود به‌سوی خواندن کتاب‌ها و قصه‌ها، آگاهی آن‌ها را افزایش دهند و از این طریق آن‌ها را نسبت به خواندن درس و انجام تکالیف هم مشتاق‌تر کنند. جالب‌تر اینکه این تنها خاصیت کتاب خواندن برای کودکان نیست و می‌تواند تاثیرات مهم‌تری هم داشته باشد. برای مثال تربیت فرزندان یکی از مزیت‌های آن است. در این بخش مهمترین نقش قصه‌ها در تربیت فرزند را بررسی می‌کنیم.
درک بهتر مشکلات و پیدا کردن راه‌حل‌ها
یکی از موضوعاتی که خیلی از انسان‌ها در سنین بزرگسالی مواجه هستند، این است که نمی‌دانند چطور مشکلات خود را حل کنند. در حالی که با خواندن قصه برای کودکان می‌توان ذهن آن‌ها را خلاق‌تر کرد تا برای هر مشکلی به‌دنبال راه‌حلی باشند. برای این کار کافی است قوه تخیل فرزندتان را فعال و تقویت کنید. با خرید رمان فانتزی می‌توانید این کار را به‌راحتی انجام دهید. شاید این رمان‌ها به‌نظر غیرواقعی برسند؛ اما با ترکیب دنیای واقعی با سحر و جادو می‌توانند پندهای اخلاقی خوبی را به کودکان انتقال دهند.
تقویت ارتباطات خانوادگی
از آنجایی که پدر یا مادر برای قصه گفتن در کنار فرزند خود قرار می‌گیرند و زمانی را به تعریف کردن داستان اختصاص می‌دهند، این موضوع باعث تقویت ارتباطات خانوادگی میشود. در واقع پدر یا مادر با کودک خود احساس نزدیکی بیش‌تری پیدا می‌کنند.
آشنایی با فرهنگ‌های مختلف
یکی از وجه تمایزهای انسان‌ها با یکدیگر، تفاوت در فرهنگ و نژاد آن‌هاست. کودک شما با خواندن داستان‌های مختلف یا شنیدن آن‌ها متوجه میشود که انسان‌ها با یکدیگر فرق دارند و هر یک در فرهنگ‌های مختلفی بزرگ شدند. همچنین نسبت به سنت‌ها، فرهنگ‌ها و اقوام مختلف آگاهی پیدا می‌کند و با آن‌ها آشنا میشود.
تقویت حس همدلی
هر یک از قصه‌ها با اتفاقاتی همراه هستند که در برخی از آن‌ها شخصیت‌های مختلف با همکاری و همدلی با یکدیگر، نتیجه آن را رقم می‌زنند. گفتن چنین داستان‌هایی برای کودکان باعث تقویت حس همدلی در آن‌ها میشود. در نتیجه کودک می‌تواند با بهبود درک خود از احساسات دیگران، نسبت به آن‌ها حس همدلی بهتری داشته باشد.
آموزش اخلاقیات
شما می‌توانید با انتخاب قصه‌هایی متناسب با عقاید و ارزش‌های خود، این مفاهیم را به کودکتان انتقال دهید. همچنین با انتخاب رمان کودکان که شخصیت‌های مثبت با ویژگی‌های اخلاقی خوبی مانند شجاعت، صداقت، مهربانی، همدلی و... دارند، این صفات را در فرزندتان نهادینه کنید. همچنین می‌توانید از کودکتان بخواهید خود را جای این شخصیت‌های داستان قرار دهد.
کمک به رشد عاطفی کودک
کودکان باید از همان سنین کم بیاموزند که هر یک از احساسات آن‌ها به چه شکل هستند و بروز دادن آن‌ها اشتباه نیست. فرزند شما با شنیدن داستان‌های مختلف می‌تواند از این احساسات آگاه شود و علاوه‌بر درک آن‌ها، نسبت به شخصیت‌های مختلف داستان احساس همدردی پیدا کند.
چگونه برای کودک قصه بگوییم که اثر مثبتی بر تربیت او داشته باشد؟
اکنون که با نقش قصه‌ها در تربیت فرزند آشنا شدید، بهتر است بدانید که آن‌ها را چگونه بگویید تا تاثیر مثبتی بر کودک خود بگذارید. مهمترین نکاتی که باید در قصه‌گویی برای فرزندتان رعایت کنید، عبارتند از:
- سعی کنید داستان را با زبان ساده و روان بخوانید تا کودک بتواند آن را به‌خوبی تجزیه و تحلیل و پردازش کند.
- حین خواندن قصه، لحن و آهنگ صدایتان را تغییر دهید. برای مثال برای شخصیت‌های مختلف داستان از لحن‌های مختلفی استفاده کنید.
- حین گفتن قصه‌ها از ابزارهای مختلف کمک بگیرید. برای مثال اگر داستان درباره حیوانات است و کودک شما اسباب‌بازی‌های مربوط به حیوانات را دارد، برای گفتن قصه از آن‌ها استفاده کنید.
- برای درگیر ساختن کودک با فضای داستان از او بخواهید که اتفاقات را پیش‌بینی کند و نظر خود را بگوید.
- در کودکان به‌خصوص در سنین کمتر، قوه تخیل آن‌ها به‌وسیله تصاویر تقویت می‌شوند. در نتیجه از کتاب‌هایی استفاده کنید که تصاویر رنگی زیادی دارند.
- با استفاده از تغییر در حالت چهره خود به کودکتان حال و هوای قصه را نشان دهید و تاثیرگذاری داستان را چند برابر کنید.
- برای انتخاب بهترین کتاب داستان، سن، علاقه‌ها و ترس‌های کودکتان را در نظر بگیرید. در این صورت علاقه او به خواندن آن کتاب بیش‌تر میشود و بهتر آن را درک می‌کند.
- سعی کنید محیط مناسبی مانند یک محیط ساکت و آرام را برای خواندن قصه در نظر بگیرید. در این صورت او با دقت بیش‌تری به گفته‌های شما گوش می‌دهد.
- در خواندن قصه منفعل نباشید؛ یعنی فقط شما داستان را بخوانید و کودک گوش دهد. بلکه بعد از به پایان رسیدن قصه، از کودک درباره نتیجه‌گیری، ارزش‌ها و داستان‌های آن بپرسید.
بهترین سن قصه گویی برای تربیت فرزند چه موقع است؟
به‌گفته روانشناسان بهتر است مادران از همان دوران جنینی و نوزادی برای کودک خود قصه بگویند. شاید در این سنین فرزند شما متوجه محتویات قصه نشود؛ اما صدای دلنشین مادر یک احساس مثبت و آرامش در او ایجاد می‌کند. در نهایت از سنین 3 تا 4 سالگی مادران می‌توانند قصه‌های متنوع‌تری را برای فرزندان خود بخوانند. همین موضوع هم باعث تقویت ارتباطات مثبت میان مادر و کودک میشود.
چگونه قصه ای متناسب سن کودک انتخاب کنیم؟
برای مشاهده نقش قصه‌ها در تربیت فرزند و تاثیرگذاری مثبت باید کتاب‌هایی متناسب با سن کودک خود انتخاب کنید. البته فقط انتخاب کتاب متناسب با سن کودک کافی نیست و باید نکات مهم دیگری را هم در نظر گرفت که عبارتند از:
- تصاویر کتاب‌ها: اگر می‌خواهید کودکتان درک بهتری از داستان پیدا کند و به شکل بهتری به آن واکنش نشان دهد، باید کتاب‌هایی را بخرید که تصاویر مناسب و کاملا رنگی دارند.
- متناسب با توانایی‌های زبانی کودک: کودکان از سنین کمتر با لغات کم‌تری آشنا هستند و رفته رفته دایره واژگان آن‌ها گسترش پیدا می‌کنند. در نتیجه کتاب‌هایی را بخرید که لغات به‌کاررفته در آن متناسب با سن کودک شما هستند. برای مثال هر چه سن فرزندتان کمتر است، کتاب‌هایی را بخرید که لغات ساده‌تری دارند.
- موضوع و محتوای داستان: برای خرید یک کتاب مناسب، آن‌هایی را انتخاب کنید که موضوع و محتوایی مناسب و باارزش دارند و مفاهیم مناسبی را به کودک انتقال می‌دهند. همچنین برای انتخاب موضوع و محتوای داستان، سن فرزندتان را هم در نظر بگیرید تا درک خوبی از آن داشته باشد.
- طول داستان: برای اینکه یک کتاب داستان را مطابق با سن فرزندتان بخرید، باید به طول و تعداد صفحات آن هم توجه کنید. کودکان کوچک‌تر به داستان‌های کوتاه‌تر و کودکان در سنین بزرگ‌تر به داستان‌های بلندتر علاقه دارند.
- علاقه‌مندی‌های کودک: وقتی برای انتخاب یک کتاب داستان، علاقه‌های او را در نظر می‌گیرید، باعث میشود کودک نسبت به آن کتاب، اشتیاق بیش‌تری از خود نشان دهد.
بهترین قصه برای کودکان را از کجا بخریم؟
فروشگاه‌های زیادی وجود دارند که کتاب‌های کودک و نوجوان را در کنار سایر کتاب‌ها به فروش می‌رسانند؛ اما اگر می‌خواهید به‌طور اختصاصی کتاب‌های مخصوص این گروه سنی را بخرید، بهتر است به فروشگاه‌های تخصصی این گروه سنی مراجعه کنید.
انتشارات کودک و نوجوان هفت و نیم یکی از آن ناشرهای تخصصی این گروه سنی است که از سال 1397 کتاب‌های مخصوص کودک و نوجوان منتشر می‌کند. شما می‌توانید با مراجعه به سایت این انتشارات، کتاب موردعلاقه‌تان را به‌صورت اینترنتی تهیه کنید و درب منزل تحویل بگیرید. حتی برخی روزهای سال از تخفیف‌های خاصی بهره‌مند شوید.
سخن پایانی
از آنجایی که قصه‌ها یکی از بهترین ابزارها برای انتقال مفاهیم مثبت به کودکان هستند، در این مقاله نقش قصه‌ها در تربیت فرزند را بررسی کردیم. همچنین برای اینکه قصه‌هایی که می‌خوانید تاثیر بیش‌تری داشته باشند، مهمترین نکات برای خرید کتاب متناسب با سن کودک و روش خواندن قصه را هم مورد بررسی قرار دادیم. اگر شما هم می‌خواهید از بروز آسیب‌های بزرگسالی در فرزندتان جلوگیری کنید، همین حالا با خرید کتاب‌های مناسب به تربیت بهتر فرزندتان بپردازید.
